Ustawa Omnibus – jak dostosować sklep internetowy

28 maja 2022 roku zaczęła obowiązywać unijna dyrektywa Omnibus, która sugeruje państwom Unii Europejskiej zmiany w prawie konsumenckim w tym dla e-commerce. Celem dyrektywy Omnibus jest zwiększenie ochrony praw konsumentów w handlu internetowym. O co musisz zadbać i jakie wprowadzić zmiany do Twojego sklepu internetowego? Dowiesz się z poniższego artykułu.

*Materiały na tej stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią opinii ani porady prawnej. O taką najlepiej zgłosić się do radcy prawnego. Ustawa niestety pozostawia wiele nieścisłości interpretacyjnych, które prawdopodobnie zostaną opisane szczegółowo dopiero w rozporządzeniu ministra. Jednak postanowiliśmy stworzyć poniższy artykuł oraz poradnik, aby powiadomić właścicieli i managerów ecommerce o nowych przepisach.*

Czy ustawa Omnibus już obowiązuje polskie sklepy internetowe

Polska ustawa dostosowująca przepisy do dyrektywy Omnibus od dnia 1/01/2023 r. zobowiązuje polskie sklepy internetowe do dostosowania swoich regulaminów i interface-ów sklepowych do nowych regulacji prawnych.

Jeśli sprzedajesz produkty w innym kraju Unii Europejskiej, który swoje prawo już dostosował do dyrektywy Omnibus, to powinieneś sprawdzić, jakie przepisy obowiązują w danym kraju. Oczywiście nie obowiązują Cię przepisy prawa innego kraju, jeśli swój sklep i marketing prowadzisz tylko na rynku polskim, a klient zamówił produkt do innego kraju.

Kiedy zmiany w polskim prawie wchodzą w życie?

Dyrektywa Omnibus nakazywała państwom UE dostosować swoje prawo do dnia 28 maja 2022 roku. Jednak proces legislacyjny w Polsce się wydłużył.

Polska ustawa dostosowująca przepisy do dyrektywy Omnibus została podpisana 12/12/2022 i obowiązuje od dnia 1/01/2023 r. 

Kogo dotyczy dyrektywa Omnibus

Przepisy dotyczą sprzedawców komercyjnych, czyli przedsiębiorców działających stacjonarnie jak i prowadzących sprzedaż online oraz telesprzedaż i sprzedaż katalogową oferując swoje produkty konsumentom.

Zmiany w przepisach dotyczą zarówno nowych sklepów, jak i tych już funkcjonujących. Każdy sklep internetowy powinien dostosować swoją dokumentację oraz regulaminy do nowych przepisów, a także wdrożyć nowe procedury funkcjonowania w zakresie obsługi i transparentnego informowania klientów.

Przepisy dotyczą ochrony praw konsumentów, co oznacza, że jeśli sprzedajesz tylko i wyłącznie w modelu B2B (do innych firm), to zmiany wprowadzone przez ustawę Omnibus Cię nie dotyczą.

Jakie będą kary za nie dostosowanie się do polskiej ustawy Omnibus?

• brak odpowiedniej informacji o najniższej cenie przy wprowadzeniu obniżki w sklepie – do 20 000 zł;
• jeśli twierdzisz, że weryfikujesz dodawanie opinii o sklepie przez jego rzeczywistych klientów, a jednak tego nie sprawdzasz – 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary;
• zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji w celu promowania produktów – do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.

Oczywiście to są maksymalne wymiar kar. Na wysokość kar z pewnością wpływać będzie indywidualna sytuacja przedsiębiorstwa, jego wielkość. Maksymalnych wymiarów kar można się spodziewać, jeśli po upomnieniu lub karze, nadal przedsiębiorstwo nie dostosuje swojego sklepu do wymogów prawnych i nadal będzie łamać prawa konsumenckie.

Kto przeprowadza kontrolę sklepu internetowego

Za kontrole oraz nakładanie kar odpowiadał będzie wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej.

Dodatkowo, jeżeli przedsiębiorstwo będzie stosować fikcyjne obniżki cen, nie wykona nowych obowiązków informowania o obniżkach cen towarów i usług, lub nie podporządkujesz się innym wymogom, to Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może uznać takie praktyki za naruszające zbiorowe interesy konsumentów i nałożyć karę do 10% obrotu przedsiębiorstwa za rok poprzedni.

Na osobę zarządzającą przedsiębiorstwem Prezes UOKiK może nałożyć karę do 2 mln zł, jeśli taka osoba przez umyślne działanie lub zaniechanie narusza zbiorowe interesy konsumentów.

Jakie zmiany wprowadza dyrektywa Omnibus dla sklepów internetowych

Jeżeli prowadzisz sklep internetowy, musisz koniecznie wprowadzić poprawki do obowiązującego w nim regulaminu oraz sposobu jego działalności.

*Poniższe informacje mogą wydawać się sprzeczne, ponieważ zostały napisane na podstawie przepisów zarówno z unijnej dyrektywy Omnibus, jak i polskiej ustawy. Dokładną treść i linki do polskiej ustawy znajdziesz w poradniku.

1. Przejrzyste informowanie o cenie w przypadku obniżek i promocji

Do dyrektywy 98/6WE z dnia 16 lutego 1998 r. dyrektywą Omnibus dodano nowy art. 6a, który nakłada na przedsiębiorców obowiązek przejrzystego informowania o obniżkach i promocjach towarów – w polskiej ustawie towarów i usług.

• W przypadku ogłoszenia obniżki ceny, obok nowej ceny należy umieścić wcześniejszą najniższą cenę, stosowaną przez podmiot gospodarczy, w okresie nie krótszym niż 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Omnibus wprowadza ten wymóg, aby zapobiec sztucznym chwilowym podwyżkom cen, aby przyciągnąć klienta wysokim, ale sztucznym rabatem.
• Dokładny zapis nowej ustawy znajdziesz w naszym bezpłatnym poradniku. Należy jednak pamiętać, że polska ustawa pozostawia wiele wątpliwości interpretacyjnych. Doprecyzowanie ustawy wchodzącej w życie 1 stycznia 2023 ma nastąpić w drodze rozporządzenia ministra do spraw gospodarki, dopiero po wejściu w życie nowych przepisów.
• Obowiązek ten dotyczy również towarów, znajdujących się w sprzedaży przez krótszy okres. W takim przypadku obok obniżonej ceny powinna się pojawić informacja o najniższej cenie, która obowiązywała w okresie od dnia wprowadzenia tego produktu do sprzedaży do dnia rozpoczęcia obniżki.
• To prawo dotyczy również produktów z krótkim terminem ważności i szybko się psujących. W ich przypadku obok informacji o obniżonej cenie, musisz podać także informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki.

Przykład zastosowania się do ustawy omnibus w odniesieniu do informacji o cenie:

Przykładowo sklep internetowy sprzedaje produkt w regularnej cenie 120 zł. Dnia 30/03/2022 sklep ogłosił obniżkę ceny o nazwie „rabat 50%”.

a) Jeśli cena produktu nie zmieniała się przez ostatnie 30 dni, to może po prostu zmienić cenę produktu na 60zł.
b) Jednak, jeśli w dniach 10-12/03/2022 była inna promocja i w jej trakcie najniższa cena wynosiła 100 zł, to sklep musi pokazać wcześniejszą najniższą cenę obowiązującą w ciągu ostatnich 30 dni, czyli w tym przypadku 100 zł.

• Czytając dyrektywę, ponieważ ustawa jeszcze o tym nie wspomina – najprawdopodobniej nie będzie obowiązku prezentowania najniższej ceny z ostatnich 30 dni, w przypadku, kiedy oferujemy kody rabatowe, które naliczają obniżkę dopiero w chwili składania zamówienia i obniżają cenę po wpisaniu kodu rabatowego.
• Jak wyżej, prawdopodobnie będą również pewne ograniczenia, które będą określać, jaka ilość towarów w sklepie lub kategorii powinna być przeceniona, aby móc w reklamie ogólnej podać procentową promocji dla całego asortymentu. Chodzi o to, aby ograniczyć sytuację, gdy baner informuje, że w sklepie są promocje do 50%, a obniżka 50% dotyczy tylko 1% produktów, a pozostałe 99% mają rabat tylko 10%.

2. Informowanie o charakterze prawnym sprzedającego

Platformy marketplace-owe mają obowiązek informowania o tym, czy dany sprzedający jest przedsiębiorcą, czy osobą fizyczną. Ma to istotne znaczenie, ponieważ w przypadku osoby fizycznej nie mają zastosowania przepisy ochrony konsumentów, jak na przykład prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od daty otrzymania towaru. Jak udzielić takiej informacji? Jako sprzedający musisz wypełnić odpowiednie oświadczenie, a zaniechanie tego obowiązku będzie uważane za nieuczciwą praktykę handlową.

3. Jasny podział obowiązków sprzedawcy i dostawcy platformy

Będąc dostawcą platformy, musisz wskazać jasny podział obowiązków dotyczących zawarcia umowy. Chodzi o to, że należy wyjaśnić, jakie obowiązki odnośnie umowy ma sprzedawca, a jakie dostawca platformy. W jakim celu? Ma to zapewnić konsumentowi jasność, kto ma jaką odpowiedzialność. Wtedy na przykład nie ma wątpliwości, do kogo może się zgłosić w sprawie reklamacji. Uwaga: niewystarczające będzie przekazanie takich informacji jedynie w regulaminie lub innych tego typu dokumentach!

4. Opinie o sklepie, sprzedającym i produkcie

Wbrew prawu jest także:

• usuwanie i ukrywanie przez sklepy negatywnych opinii i zniechęcanie kupujących do ich zamieszczania,
• publikowanie lub zlecenie publikacji fałszywych opinii, czyli rekomendacji od osób, które nigdy z danych produktów nie korzystały.

Jako sprzedawca musisz wskazać, w jaki sposób weryfikujesz dodawanie opinii  na swojej stronie, a za zaniechanie działań w tym zakresie będą Ci groziły sankcje. Tę informację powinieneś umieścić w widocznym miejscu, na przykład tam, gdzie publikujesz opinie. Jeśli oświadczasz, że opinie są przez Ciebie weryfikowane, przykładowo wysyłasz prośbę o opinię tylko do osób kupujących w Twoim sklepie, musisz wywiązywać się z tej deklaracji.

5. Profilowanie cen do konkretnych konsumentów lub kategorii konsumentów

Kolejnym obowiązkiem wprowadzonym przez dyrektywę Omnibus jest obowiązek informowania o indywidualnym dostosowaniu cen do konsumenta, na podstawie zebranych danych na temat jego preferencji i zachowań konsumenckich. Oczywiście, jeśli praktykujesz takie działania. Ma to znaczenie szczególnie wtedy, gdy organizujesz złożone akcje promocyjne i dynamicznie ustalasz ceny za pomocą algorytmów, w przypadku obniżek kierowanych do wybranych grup klientów. Przepisy na razie nie określają szczegółowo, jak należy postępować w takich sytuacjach. Ustawodawca zaznacza, że w takich sytuacjach należy „wyraźnie informować” konsumentów, że zaproponowana cena została dostosowana indywidualnie. Niestety ani unijna dyrektywa Omnibus, ani polskie przepisy nie precyzują zakresu informacji, które należy przedstawić konsumentowi, a za niedostosowanie się do tych wymogów prawnych grożą kary.

Pobierz Bezpłatny Poradnik Omnibus

Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat dyrektywy i ustawy Omnibus, to poszukując informacji stworzyłem plik dla naszego zespołu i klientów, z bazą ważnych linków, oraz wynotowaniem z ustawy tylko najważniejszych zapisów dotyczących eCommerce.

Jednak posiadając już te materiały, postanowiłem udostępnić ten plik nie tylko dla naszych klientów, ale również dla Ciebie drogi czytelniku. Aby również Tobie, właścicielowi lub managerowi eCommerce, zaoszczędzić czasu i ułatwić znalezienie najważniejszych informacji na temat wchodzącej w życie z dniem 1/01/2023 ustawy Omnibus.

Spis treści poradnika:

1. Przydatne linki do ustaw oraz interpretacji
2. Przepisy dotyczące opinii w eCommerce
3. Przepisy dotyczące sposobu informowania o obniżce ceny (30 dni)
   • Przykład sklepu informującego o najniższej cenie z ostatnich 30 dni
4. Wysokość kar
5. Przepisy dotyczące głównie marketplace
   • Plasowanie (sortowanie) produktów
   • Informacja, czy oferujący produkty jest przedsiębiorcą
   • Jawność ofert sponsorowanych w wynikach wyszukiwania

Chcę Poznać Najważniejsze Zapisy
Ustawy Omnibus dotyczące eCommerce
Dlatego Wypełniam Formularz i Pobieram Poradnik 

Podsumowanie – ustawa Omnibus w praktyce

Generalnie nie należy się bać tej ustawy, ale warto się z zapoznać z jej treścią i skorzystać z porady prawnej, aby odpowiednio dostosować swój sklep i uniknąć niepotrzebnej kontroli oraz kary.

Jeśli Twój sklep działa uczciwie, transparentnie i nie stosujesz częstych zmian cen i chwilowych promocji, to czeka Cię niewiele zmian.

Jeśli sprzedajesz na marketplace, to niestety karę za niespełnienie obowiązków informacyjnych otrzymasz Ty, czyli sprzedawca. Oczywiście większość platform szybko dostosuje się technologicznie do wymogów ustawy Omnibus i po Twojej stronie będzie tylko wypełnienie odpowiednich pól.

W przypadku platform open source takich, jak Prestashop, znajdziesz wiele modułów ułatwiających dostosowanie Twojego sklepu do przepisów ustawy Omnibus.

Oczywiście nie każdy moduł tworzony przez międzynarodowych dostawców będzie dostosowany do polskiego prawa, ponieważ ustawa każdego kraju może się trochę różnić. Warto na to zwrócić uwagę przy wyborze modułu.

Dodatkowo, jak to bywa z modułami, jedne są lepsze inne gorsze. Jedne lepiej współpracują z wcześniej wdrożonymi w sklepie modułami, a inne trzeba dostosować poprawiając kod źródłowy.

Również jeśli chodzi o wyświetlanie cen, prawdopodobnie będzie potrzeba dostosować styl wyświetlania informacji na karcie produktu, do stylu Twojego szablonu graficznego.